;
   
 
  Solhan
Solhan - Bingöl

Solhan Bingöl iline bağlı ilçedir.

Tarih

   Solhan, ilçenin 2 km. batısında yer alan Mezgeft adı ile anılan yerde, Anadolu Selçuklu Beylerinden “Beyoğlan” adında bir beyin yönetiminde kaldığı için bu ismi almıştır. Zamanla bu sözcük halk dilinde değişime uğramış, Boğlan olarak anılmaya başlanmış, 1932 yılında da Solhan adını almıştır.

Solhan ve yöresinin tarihi ile ilgili kesin bilgi olmamakla birlikte, bu yöredeki yerleşimin Hititlere kadar uzandığı bilinmektedir. M.Ö. 2000 yıllarında Fırat Nehri kıyısında Vasukani şehrini kurup bütün Anadolu’ya yayılan Hurriler, M.Ö. 1360'ta Hititler'in Toros Dağları'nı aşıp kendilerini sıkıştırması ve yeni krallık devrinde Şuppililuma Mitani prensini kendisine damat edinip himayesi altına almasından ötürü; Harput, Bingöl ve Muş dolaylarında hakimiyetlerini kaybetmişlerdir. M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Devleti'nin yıkılması ile Van bölgesinde yerleşen Urartular batıya doğru genişleyerek Bitlis, Muş ve Bingöl’ü alıp Murat Irmağı Vadisine kadar ilerlediler. M.Ö. 745 yıllarında Asurlular'ın hakimiyetine geçen bölge , M.Ö. 612 yılında Med, Babil ve Urartuların saldırısıyla Medlerin hakimiyetine geçmiştir. Daha sonra İskender'in Anadolu'yu ele geçirmesi ile, İskender İmparatorluğu sınırları içerisinde kalan yöre, Onun ölümünden sonra Seleukosların yönetimine girmiştir. Daha sonra da Romalıların eline geçmiştir.

Malazgirt Savaşı'ndan sonra, Selçuklular'ın egemenliğine geçmiş, Moğollar'ın Anadolu’ya saldırıları ile, 1243 yılında Kösedağ Savaşı'nda Selçuklular'ın yenilmesi sonucu Moğollar bölgeye hakim olmuşlardır. Bu dönemde, Diyarbakır'ı kendilerine yurt edinen Akkoyunlular; 1394 yıllarında Bingöl, Erzurum, Erzincan'da da hakimiyet kurmuşlardır. 1473 yılında Otlukbeli Savaşı'nda Uzun Hasan'ın yenilmesi ile Solhan'ın da içinde bulunduğu bölge, Osmanlı Egemenliği'ne geçmiştir. Bundan sonra yörede İran Hakimiyeti görülse de Şah İsmail’in 1514 Çaldıran Savaşı'nda Osmanlılara yenilmesiyle Yavuz Sultan Selim tarafından Doğu Anadolu'da birlik tesisi görevini vezir Bıyıklı Mehmet Paşa ile Kürt beyi İdris-i Bitlisi ne vermiştir. Vilayet nizamnamesi gereğince teşkilatlanmada Solhan ve Muş yöresi 1864 yıllarında Erzurum eyaletine bağlanmıştır.

I. Dünya Savaşı yıllarında kısa bir süre Rus işgali altında kalan Solhan, 1929 yılında nahiye olarak Muş iline bağlanmış, 1936 tarihinde de ilçe konumuna getirilerek Bingöl İli'ne bağlanmıştır.

Vilayetlerin yeniden teşkilatlanması sırasında Solhan, 1864 yılında Erzurum eyaletine bağlanmıştır. I. Dünya Savaşı yıllarında kısa bir süre Rus işgaline uğramıştır. 1929 yılında nahiye olarak Muş iline ve 4 Ocak 1936 tarihinde de Bingöl iline bağlanmıştır.

 

Coğrafi durumu

İlçenin yüzölçümü 1114 km2 dir. Bunun il yüzölçümüne oranı % 13,71'dir. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1395 metredir. İl merkezine uzaklığı 60 km'dir. Bir doğa harikası olan Yüzen Ada, bu ilçenin sınırları içindedir.

İlçenin 2 belediyesi, 26 köyü mevcuttur. Köyaltı yerleşim birimi (mezra) sayısı 133'tür. Belediye sınırları içinde 7 mahalle muhtarlığı vardır. Bunların 4 tanesi ilçe belediyesi, 3 tanesi de Arakonak Belediye sınırları içindedir.

Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Bingöl'ün bir ilçesi olan Solhan, doğusunda Muş, batısında Bingöl, kuzeyinde Karlıova ve Varto, güneyinde de Diyarbakır ve Genç ilçesi ile çevrelenmiştir. İstanbul-İran transit yolu üzerinde olup, Bingöl İli'ne 60 km. uzaklıktadır.

İlçe, Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek yayları üzerinde bulunmaktadır. İlçe topraklarının büyük bölümünü engebeli alanlar ve meralar oluşturmaktadır. Güneydoğu Toroslar'ın devamı niteliğindeki dağlar ilçenin güney sınırlarından geçmektedir. Bölgedeki dağların yüksekliği 2000 m.'yi geçer. İlçe topraklarının bir bölümü lav örtüsüyle kaplıdır. Bu engebeli arazi üzerinde bulunan dağların en önemlileri Şerafetin Dağları'dır. İlçenin kuzeyini tamamen kaplayan Şerafetin Dağları'nın en yüksek noktalarını; 2388 m. yükseklikteki Esentepe ve 2675 m. yükseklikteki Şahin tepe oluşturmaktadır. Bu dağlar arasında geniş meralar yer almaktadır.

İlçenin en önemli akarsuyu Murat Irmağı'dır. İlçe dışında ise Buğlan Çayı Baz Deresi, Masala Deresi önemli akarsularıdır. İlçenin önemli yaylaları ise; Şerafetin, Ağması Çevkani, kuçekan, Kandil ve Kabak Yaylalarıdır. Denizden yüksekliği 1395 m. olan ilçenin yüzölçümü 1.114 km2'dir.

İlçenin ekonomisi büyük ölçüde hayvancılığa dayalıdır. Az miktarda da buğday, elma, ceviz, arpa, soğan ve dut yetiştirilmektedir.

 

Nüfus durumu ve ekonomisi

Ağırlıklı olarak Zazalar yaşar.

İlçenin nüfusu 2000 genel nüfus sayımına göre 33604'dir. Bunun 14325'si ilçe merkezinde, 19279'i ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır. Halkın % 48.28'si şehirde %51.72’ü köylerde yaşamaktadır. İlçede km2 başına 32 kişi düşmektedir.

İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 1 belde ve 26 köyden oluşmaktadır.

Yıllara göre ilçe nüfus verileri
Yıllar Merkez Köyler Toplam
2007      
2000 14325 19279 33604
1997      
1990 12191 23101 35292

zazaki:

Bongılan
, Suelexun:
(Tırki: Solhan) yew qezayê Çoliga. Rocakewtıd Muş, rocawad Çolig, zimed Karlıovawo Varto, vera ruejıd Diyarbakır’o Dara Hêni dorpale cıde. Reye qeza ser İstanbul-İran cede transitıdawa

 İklim u Coğrafya

Gırdi erd qeze 1114 km wa. In gırdi erd qeze zere erd vilayetıd %13.71’w. Qeze Suelexun ser behra 1395 metro berza. Qeza vilayetıra 60 km dura. Yo rındi e dunya Yüzen Ada miyon erdon Suelexun'da. Qeze Suelexun Doğu Anadolud ser deşton berzonıdawa. Nımi zaf erd qeza engebeli arazi’wo dehlonıra varazyawa. Dewom ku Güneydoğu Toroson vera ruej’ıd qezara veryen. Berze ku bölge 2000m. Raveryen, bıne erd qeza lav örtürüsüraw. Ser ın engebeli arazid en berz ku, ku Şerafettinıy. Temomi zımed qeza ku şerafettinıy. En berz ca: 2388m. Esentepe wo 2675m. Şahin Tepe warazyen. Miyon ın kunıd deşt hire est. qeze Solhanıd ın aw aw veryen: Behır Murat, awe Buğlan, awe Masala, dere Baz. Deşt qeza: Şerafettin, Ağmasi, Çevkani, Kuçekan, Kandilwo Kabak deştonıra varazyen. İnson qeza Solhan ğur heywon pawen pe idare ğu ken. Tekız arazi ğud; genım, cew, say, guwez, tuy’on nunro.

 Tarix

Nome Suelexun weğt ewılon Boğlanıv. 2 km rocawad qezad Mezgeftıd weğt Anadolu Selçuklunıd idare itiya Beyoğlan nomıd yo ten itiya idarı kerdene, ın nome Beyoğlan zemonıd fek insononıd biw Boğlan. Sera 1932’d nome Boğlan pe qanun biw Solhan. Sıre ze vilayet newı teşkilatlamışben u wexton Suelexun 1864 serıd bu qeze vilayeti Erzurum. Wext 1. Dınya harbid yo wext bın işqal Rusıd mend. 1929 serıd ze nahiyev bi qeze Muş. Bela 4 ocak 1936 serıd ıne dıwelım bi qeze Çolig.

 Nıfus

Sera 1997 nüfus sayimıd hemı nüfus qeza 35.327, zere qeza nüfus 17.608’w. Nüfusıra %49.84 qezad nışenru %a50.36 ze dewonıd rwenışto. Qezad sari km 32 ten inson kwen.

 

 Dewê Bongılani (Suelexun)

  • Arakonak = Gırvas
  • Arslanbeyli = Qameran
  • Asmakaya = Perxu
  • Bozkanat = Duernı
  • Demirkapı = Xoçurjon
  • Dilektepe = Serbon
  • Doğuyeli = Tutél
  • Elbaşı = Qasmon
  • Elmasırtı =poğe
  • Eşmetaş = Wesmerg
  • Gelintepe = Kexmut
  • Gençtavus = Ginc
  • Göksu =
  • Hazarşah = Hezarşa
  • İnandık = Qela
  • Kale = Qela
  • Kırık = Kırık
  • Murat = Nuryek
  • Mutluca = Malon / Melekan
  • Oymapınar = Arzeng
  • Sükyan = Süko
  • Sülünkaş =
  • Şimşirpınar = Ğelebé
  • Tarhan = Badon
  • Yenibaşak = Arçin
  • Yenidal =
  • Yiğitharman = Xırbızun
                                 Solhan





 


Web Sitemizin içeriğinde daha çok nelerin yer almasını istiyorsunuz.?
Günlük Güncel Haberler
Günlük Bingöl den haberler
Günlük Yazılar
Kültürel Bilgiler
Derneğimiz ile ilgili haberler bilgiler.
Bir fikrim yok

(Sonucu göster)


YAZI KÖŞESİ
 
Yazarlarımız  

 

Güler ELKANSI SAĞDIÇ

Garip AKENGİN


 

Cengiz BUTAKIN


Munzur ELALTUNTERİN








 
BİN İL DER FACEBOOK
 
BİN İL DER FACEBOOK GRUBUNA SİZLERİDE BEKLİYORUZ
 
MÜZİK ÇALAR
 
Bir birinden Güzel
Müzikleri Dinlemek için
Tıklayınız

 
Bugün 3 ziyaretçi (7 klik) kişi burdaydı!

Bu Web Site By -MuNzUR Tarafından tasarlanmıştır...Sitemizde yer alan haber ,resim ve yazıların kaynakları belirtilmiştir.

Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol